Zelf aan de slag
Help onze vogels in de winter
Voor vogels is de winter een moeilijke periode. Jij kunt hen daar doorheen helpen door bij te voederen. We zetten alle voedertips nog eens op een rijtje.
Wanneer we stellen dat de winter voor vogels het zwaarste jaargetijde is, stampen we een open deur in. ’s Winters geraken vogels moeilijk aan voedsel, terwijl ze dan juist extra veel energie nodig hebben om hun lichaamstemperatuur op peil te houden.
Insecten zijn grotendeels verdwenen, bessen vaak al op en regen en sneeuw maken het de zaadeters moeilijk om bij hun voedsel te komen. Het bijvoederen van vogels in de winter is bij veel mensen dan ook een populaire bezigheid.
Niet alleen help je de vogels om barre tijden door te komen, je krijgt er een schitterend schouwspel voor terug! Vogels die vaak verscholen blijven of in een flits voorbij vliegen, laten zich nu gemakkelijk bekijken. Als dat geen win-win situatie is… Voor een goede start geeft Natuurpunt Antwerpen Noord & Kempen je graag een aantal handige tips!
Tips voor het voederen
Voederen mag op bescheiden schaal vanaf november (bijvoorbeeld met zaden), maar het is pas echt nodig als het langdurig vriest en/of sneeuwt.
Voeder niet teveel tegelijk en liefst ’s ochtends (na een lange, koude nacht hebben vogels behoefte aan een stevig ontbijt) en tegen het einde van de middag (zo kunnen ze de nacht doorkomen). Overdadig voederen kan muizen en ratten aantrekken.
Geef geen voedsel waarin zout is verwerkt. In de kaas en het brood dat u voedert zit al meer dan genoeg zout.
Voeder zeker geen margarine of boter, die werken als laxeermiddel.
Voedsel dat makkelijk bevriest, zoals appels, voedert u best als geheel en niet in kleine stukjes.
Voeder nooit vet en pinda’s in de tijd dat vogels jongen hebben! De jongen van de meeste zangvogels eten insecten.
Overleven in de winter
Om de winter door te komen, heeft elke vogelsoort zijn eigen aanpak. Er zijn veel vogelsoorten die wegtrekken naar het zuiden zoals grutto’s, ooievaars en zwaluwen. Er zijn ook soorten die vanuit Scandinavië naar ons land komen waaronder ganzen en eenden, maar ook roodborstjes en mezen. Andere vogels, roerdomp en ijsvogel bijvoorbeeld, blijven hier het hele jaar. Als viseters zijn ze in strenge winters erg kwetsbaar.
Veel zangvogels trekken in de winter echter naar dorpen en steden. De ervaring heeft ze geleerd dat daar naast beschutting ook nog allerlei voedsel te vinden valt. Mezen veranderen gewoon van menu! In plaats van insecten eten ze ’s winters zaden en noten. Om die kost te verteren passen ze zelfs hun darmstelsel aan.
Waarom voederen?
De beste voedertafel is een tuin die op een natuurlijke wijze is aangelegd en onderhouden. In een natuurlijke tuin staan besdragende struiken, blijven uitgebloeide bloemen staan en ligt blad op de grond tot in het voorjaar. Daar valt voor de merel en het roodborstje altijd wat te vinden!
Zuiver biologisch gezien hoeft u vogels niet bij te voederen. Toch zijn er een aantal redenen waarom Natuurpunt Antwerpen Noord adviseert om tuinvogels in barre tijden te voeren. Allereerst verteren vogels bij strenge vorst snel hun vetreserves om hun hoge lichaamstemperatuur van zo’n 40° te behouden. Een winterkoninkje kan in een koude winternacht wel 10% van zijn lichaamsgewicht verliezen! De dagen zijn ook kort, waardoor er weinig tijd is om voedsel te zoeken.
Bovendien is het natuurlijke voedselaanbod van vogels de voorbije decennia sterk afgenomen door verstedelijking, industrialisering en intensivering van de landbouw. Allemaal redenen om het de vogels iets makkelijker te maken. Daar komt bij dat het een bijzonder leuke manier is om uw tuinvogels beter te bekijken.
Voederplanken en voederhuisjes
Veel vogelsoorten zoeken hun voedsel van nature op de grond. Een sneeuwvrije plek is dan ook een geschikte voederplaats, liefst in de buurt van struiken of een haag, zodat vogels bij gevaar snel een veiliger plek kunnen vinden.
Het voordeel van een overdekt voederhuisje is dat het voeder beschermd is tegen regen en sneeuw. Een open voederplank daarentegen heeft weer het voordeel dat deze makkelijk toegankelijk is. Een open voederplank moet opstaande randen hebben van enkele centimeters. Openingen op de hoeken zorgen voor de afvoer van regenwater.
Het is bovendien belangrijk dat u de voedertafel regelmatig schoonmaakt met heet water en een borstel (nooit chemische producten gebruiken!). Dit voorkomt dat vogels ziek worden van beschimmeld en rottend voedsel. Daarnaast kan een vervuilde voederplan een besmettingshaard zijn waar vogels elkaar besmetten met ziektekiemen.
In de winter zijn vogels verzwakt en daardoor extra kwetsbaar. Let op dat de plank of het huisje zo staat opgesteld dat er geen kat bij kan. Plaats ze daarom op minimaal 1,50 meter van de grond. Bij Natuurpunt Antwerpen Noord kan u ook terecht voor voederhuisjes, maar natuurlijk kan u er ook een zelf maken!
Water
In de winter is water even belangrijk als voldoende voedsel. Wanneer het gesneeuwd heeft, is het niet nodig voor water te zorgen. De vogels komen dan aan vocht door van de sneeuw te pikken. Bij vorst zet u best een bakje met water buiten (nooit zout in het water doen).
Veel plezier met de vogels in je tuin!
